यण संधि की परिभाषा और उदाहरण Yan Sandhi Ki Paribhasha evam …hindi0point
| ꧁ यण संधि꧂ |
|---|

| सामान्य सूत्र | लक्षण |
|---|---|
| इ/ ई + असमान स्वर | य |
| उ/ऊ + असमान स्वर | व |
| ऋ+ असमान स्वर | र् |
यण संधि के उदाहरण :-
इ/ ई + असमान स्वर =य
| इ + अ | य |
|---|---|
| यदि + अपि | यद्यपि |
| अति + अधिक | अत्यधिक |
| अति + अन्त | अत्यन्त |
| ई+ अ | य |
|---|---|
| नदी + अम्बु | नद्यम्बु |
| इ + आ | या |
|---|---|
| इति + आदि | इत्यादि |
| अति + आनंद | अत्यानंद |
| अति + आचार | अत्याचार |
| वि + आप्त | व्याप्त |
| परि + आवरण | पर्यावरण |
| अभि + आगत | अभ्यागत |
| ई + आ | या |
|---|---|
| सखी + आगमन | संख्यागमन |
| नदी + आगम | नद्यागम |
| देवी + आगम | देव्यागम |
| नदी + आमुख | नद्यामुख |
| इ + उ | यु |
|---|---|
| अति + उतम | अत्युत्तम |
| प्रति + उपकार | प्रत्युपकार |
| उपरि + युक्त | उपर्युक्त |
| इ + ऊ | यु |
|---|---|
| नि + ऊन | न्यून |
| अति + उर्ध्व | अत्यूर्ध्व |
| ई + उ | यु |
|---|---|
| स्त्री + उपयोगी | स्त्रीयुपयोगी |
| ई + ऊ | यु |
|---|---|
| नदी + ऊर्मि | नघूर्मि |
| इ + ए | ये |
|---|---|
| प्रति + एक | प्रत्येक |
| अधि + एषणा | अध्येषणा |
| इ + ऐ | यै |
|---|---|
| अति + ऐश्वर्य | अत्यैश्वर्य |
| ई + ऐ | यै |
|---|---|
| सखी + ऐक्य | सख्यैक्य |
| नदी + ऐश्वर्य | नद्यैश्वर्य |
| देवी + ऐश्वर्य | देव्यैश्वर्य |
| इ + ओ | यो |
|---|---|
| अति + ओज | अत्योज |
| दधि + ओदन | दध्योदन |
| इ + औ | यौ |
|---|---|
| अति + औदार्य | अत्यौदार्य |
| अति + औचित्य | अत्यौचित्य |
| ई + औ | यौ |
|---|---|
| वाणी + औचित्य | वाण्यौचित्य |
उ/ऊ + असमान स्वर= व
| उ + अ | व |
|---|---|
| सु + अल्प | स्वल्प |
| मनु + अंतर | मन्वतर |
| सु + अच्छ | स्वच्छ |
| अनु + अय | अन्वय |
| मधु + अरि | मध्वरि |
| उ + आ | वा |
|---|---|
| सु + आगत | स्वागत |
| मधु + आलय | मध्वालय |
| उ + ऐ | वै |
|---|---|
| अल्प + ऐश्वर्य | अल्पेश्वर्य |
| उ + ओ | वो |
|---|---|
| लघु + ओष्ठ | लघ्वोष्ठ |
| उ + औ | वौ |
|---|---|
| लघु + आदि | लघ्वादि |
| उ + इ | वि |
|---|---|
| अनु + इति | अन्विति |
| अनु + इत | अन्वित |
| उ + ई | वी |
|---|---|
| अनु + ईषण | अन्वीक्षण |
| उ + ए | वे |
|---|---|
| अनु + एषण | अन्वेषण |
| प्रभु + एषणा | प्रभ्वेषणा |
| गुरु + औदर्य | गुवौदार्य |
| ऊ + आ | वा |
|---|---|
| वधू + आगमन | वध्वागमन |
| ऊ + ऐ | ऐ |
|---|---|
| वधू + ऐश्वर्य | वध्वैश्वर्य |
ऋ+ असमान स्वर = र्
| ऋ+ अ | र |
|---|---|
| पितृ + अनुमति | पित्रनुमति |
| ऋ+इ | रि |
|---|---|
| मातृ+ इच्छा | मात्रिच्छा |
| पितृ + इच्छा | पित्रिच्छा |
| ऋ + आ | रा |
|---|---|
| मातृ + आज्ञा | मात्राज्ञा |
| ॠ + उ | रु |
|---|---|
| मातृ + उपदेश | मात्रुपदेश |









