गुण संधि (परिभाषा और उदाहरण) | Gun Sandhi Kise Kahate Hain-hindi0point
| ꧁गुण संधि ꧂ |
|---|
नियम: – यदि ‘अ’ और ‘आ’ के बाद ‘इ’ या ‘ई’ ‘उ’ या ‘ऊ’ औ ‘ऋ’ स्वर आए तो दोनों के मिलने से क्रमशः ‘ए’ ‘ओ’ और ‘अर’ हो जाते है
गुण संधि के 10 नियम याद करने की ट्रिक
- अ + इ = ए
- आ + इ = ए
- अ + उ =ओ
- आ + उ = ओ
- अ + ऋ = अर्
- आ + ई = ए
- आ + ई = ए
- अ + ऊ = ओ
- आ + ऊ = ओ
- आ + ऋ = अर्
⌨︎ गुण स्वर संधि का उदाहरण :-
☞︎︎︎नियम नम्बर :- 01
| अ + इ | ए |
|---|---|
| नर + इंद्र | नरेन्द्र |
| पुष्प + इंद्र | पुष्पेन्द्र |
| उप + इंद्र | उपेन्द्र |
| देव + इंद्र | देवेन्द्र |
| सुर + इंद | सुरेन्द्र |
| सत्य + इंद्र | सत्येंद्र |
| स्व + इच्छा | स्वेच्छा |
| शुभ + इच्छा | शुभेच्छा |
☞︎︎︎नियम नम्बर:- 02
| अ + ई | ए |
|---|---|
| परम + ईश्वर | परमेश्वर |
| सुर + ईश | सुरेश |
| गण + ईश | गणेश |
| नर + ईश | नरेश |
| सोम + ईश | सोमेश |
| दिन + ईश | दिनेश |
☞︎︎︎नियम नम्बर :- 03
| आ + इ | ए |
|---|---|
| महा + इन्द्र | महेन्द्र |
| रमा + इन्द्र | रमेन्द्र |
| यथा + इष्ट | यथेष्ट |
| राजा + इन्द्र | राजेन्द्र |
☞︎︎︎नियम नम्बर:- 04
| आ + ई | ए |
|---|---|
| रमा + ईश | रमेश |
| उमा + ईश | उमेश |
| महा + ईश | महेश |
| लंका + ईश | लंकेश |
| राजा + ईश | राजेश |
| महा + ईश्वर | महेश्वर |
☞︎︎︎नियम नम्बर : – 05
| अ/आ + उ/ऊ | ओ (सूत्र) |
|---|---|
| सूर्य + उदय | सूर्योदय |
| लोक + उपचार | लोकोपचार |
| विवाह + उत्सव | विवाहोत्सव |
| वीर + उचित | वीरोचित |
| पर + उपकार | परोपकार |
| बंसत + उत्सव | बसंतोत्सव |
| रोग + उपचार | रोगोपचार |
| हित + उपदेश | हितोपदेश |
☞︎︎︎नियम नम्बर:- 06
| अ + ऊ | ओ |
|---|---|
| नव + ऊढ़ा | नवोढ़ा |
| जल + ऊर्मि | जलोर्मि |
| समुद्र + ऊर्मि | समुद्रोमिं |
| उच्च + ऊर्ध्व | उच्चोर्ध्व |
☞︎︎︎नियम नम्बर :- 07
| आ + उ | ओ |
|---|---|
| महा +उत्सव | महोत्सव |
| महा + उदधि | महोदधि |
| महा + उदय | महोदय |
| महा + ऊष्मा | महोष्मा |
| महा + उष्ण | महोष्ण |
| गंगा + उदक | गंगोदक |
| महा + उपकार | महोपकार |
| विद्या + उन्नति | विद्योन्नति |
☞︎︎︎नियम नम्बर:-08
| आ + ऊ | ओ |
|---|---|
| महा + ऊष्मा | महोष्मा |
| महा + ऊर्जा | महोर्जा |
| गंगा +ऊर्मि | गंगोर्मि |
| महा + ऊर्ध्व | महोर्ध्व |
| महा + ऊर्मि | महोर्मि |
| दया + ऊर्मि | दयोर्मि |
☞︎︎︎नियम नम्बर:- 09
| अ + ऋ | अर् |
|---|---|
| ब्रह्म + ऋषि | ब्रह्मर्षि |
| देव + ऋषि | देवर्षि |
| सप्त + ऋषि | सप्तर्षि |
| राज + ऋषि | राजर्षि |
☞︎︎︎नियम नम्बर:- 10
| आ + ऋ | अर् |
|---|---|
| राज + ऋषि | राजर्षि |
| महा + ऋषि | महर्षि |
